Iordanes: Romana Horváth Szilvia fordítása

Hasonló előadás


Az előadások a következő témára: "Iordanes: Romana Horváth Szilvia fordítása"— Előadás másolata:

1 Iordanes: Romana 389. - Horváth Szilvia fordítása
„Ezek a római állam eseményei, kivéve a bolgárok, antok, szlávok mindennapos jelenlétét. Amiről, ha valaki tudni akar forgassa újra az évkönyveket és a consulok listáját ellenszenv nélkül, és meg fogja találni ezt az államot, mely rászolgált a jelenkor tragédiájára. Meg fogja tudni, hogy ez az állam honnan származott, hogyan gyarapodott, vagy hogy miként vetette alá az összes többi földet, és hogyan vesztette el azokat ismét tudatlan vezetői által. Ezt, tehetségünknél fogva, mi is röviden érintettük, hogy a figyelmes olvasó e könyv elolvasásával kimerítőbben megismerje.” Iordanes: Romana Horváth Szilvia fordítása A Dominatus kora. Tetrarchia rendszere. Diocletianus reformjai. Keresztényüldözések. Constantinus és a kereszténység. Theodosius, a birodalom kettészakadása. A Nyugat-Római császárság bukása. NYME BDPK TTI Történelemtudományi Intézeti Tanszék Agócs Nándor

2 Diocletianus (284-305) Diocles – C. Aurelius Valerius Diocletianus
285 - Maximianus Caesar, galliai bagaudák leverése 285 – Diocletianus, germánok, szarmaták, kelet 286 – Maximianus Augustus – Carausius császársága Britanniában harcok Pannoniában és Moesiában a germánokkal és a szarmatákkal, Syriában a szaracénokkal 293 – tetrarchia

3 Diocletianus (284-305) 293 – tetrarchia
Diocletianus Augustus – Nicomedia – Iovius Galerius Caesar – (Illyricum: Pann, Dalm, Moes, Dac, Mac) - Sirmium Maximianus Augustus – Mediolanum/Aquileia – Herculius Constantius Chlorus Caesar – (Germ, Gall, Brit) – Augusta Treverorum consulok kinevezése: Diocletianus rendeletek (edictum): Augusti mindegyik tetrarchának saját praef. praetorio dominatus – sceptrum, globus, adoratio/proskynesis, sanctus, gloria parentes generi humani, dominus rerum humanarum bono rei publice natus, bono generis humani creatus sacrum cubiculum, comitatus, consistiorum sacrum

4 Diocletianus (284-305) 297 – adóreform
annona miliaris az általános adó (mindenhol mindenki) iugatio-capitatio alapján hadsereg reform (limitaneus/ripensis – comitatensis), kb fő pénzreform – follis, új arany és ezüst, csak birodalmi verdék ár- és bérmaximalizáló rendelet, munusok fokozása közigazgatási reform tartományok felosztása (50-ről 98-ra) Italia 17 részre osztása – correctorok Róma és 100 MP körzete praefectus Urbi ún. császári és senatusi tartományok közötti megkülönböztetés felszámolása imperium - Augustus/Caesar (4) praefectura - praefecus praetorio (12) dioecesis - vicarius (98) provincia - helytartók (proconsul, consularis, corrector, praeses)

5

6 Diocletianus (284-305) KERESZTÉNYÜLDÖZÉSEK 299-301 – első edictum
hadsereg megtisztítása – 4 edictum templomok lerombolása istentisztelet betiltása egyházi személyek letartoztatása áldozat bemutatási kényszer

7 Diocletianus (284-305) 303 – vicennalia, triumphus 305
Galerius Augustus Maximianus Daia Caesar Constantius Chlorus Augustus Flavius Valerius Severus Caesar

8

9 Az ordo senatorius és az ordo equester a dominatus korában
Az ordo senatorius átalakulása ( ) A lovagi rend tagozódása a principatus kor végén eminentissimi (praef praet) perfectissimi (magasabb rangú proc.) egregii (proc.) decuriones katonai és polgári igazgatás kettéválása viri militares, dux (limitanei/ripenses – határmenti csapatok), magister equitum - comitatenses lovasság, magister peditum – comitatenses gyalogság ,

10 A senatori rend tagozodása, a hivatali arisztokrácia létrejötte
eponym prafecti urbium (Roma, Constantinopolis) praefecti praetorio proconsul magister officiorum – hivatalok, külügyek quaestor sacri palatii – császári döntések háttér munkája comes sacrarum largitionum – udvar gazdasági ügyei, comes rei privatae – császári magán vagyon primicerius notarium magistri militum illustres, spectabiles, clarissimi sacerdotales collatio glebalis/follis – aurum oblaticium

11 Ordo decuroinum átalakulása
curia – curiales principales munus röghöz kötés

12 Constantinus (305-337) C. Flavius Valerius Constantinus
M. Valerius Maxentius 306 – Constantius Chlorus halála, britanniai csapatok Augustusszá kiáltják ki fiát, Constantinust 306 – senatorok és a praetorianusok Maxentiust kiáltják ki Augustusszá 307 – az öreg Maximianus újra felölti a bíbor, Severus halála 308 – Carnuntum kelet – Galerius Augustus Maximianus Daia Caesar nyugat – C. Valerius Licinianus Licinius Augustus Constantinus Caesar

13

14 Constantinus (305-337) Augusti filius
310 – Maximianus harmadszor is felölti a császári bíbort 311 – Galerius halála 312 – Milvius-híd, Maxentius halála

15

16

17 Constantinus (305-337) 313 - Milánói edictum
kedvezmények az egyház számára donatista schisma Afrikában (orthodox) 313 – Licinius és Maximianus Daia csapatai megütköznek Hadrianopolisnál, Maximianus Daia öngyilkosságot követ el 316 – csata Cibalaenál 324 – döntő ütközet Hadrianopolisnál arianus vita 325 – Nicaea, I. ökumenikus, egyetemes (katholikos) zsinat homoiusios (hasonló) - homousios (egylényegű) dogma (hitelv), ecclesia catholica, kánon (szabály) 330 – Constantinopolis aureus solidus collatio glebalis, collatio lustralis

18

19

20 Constantinus utódai II. Constantinus (337-340) – Gall, His, Brit
II. Constantius ( ) – kelet Constans ( ) – Italia, Africa, Illyricum Dalmatianus – Constaninopolis, Thracia Hannibalianus – Armenia 338 – viminaciumi találkozó – Constans frankok elleni harca – serdicai zsinat az arianizmus miatt Magnentius uzurpációja 351 – mursai csata 351 – Gallus Caesar 355 – Iulianus Caesar – harcok az alemannok ellen – harcok a kvádok és szarmaták ellen 359 – II. Sábur támadása 360 – constantinopolisi zsinat

21 Constantinus-dinasztia
Iulianus Apostata ( ) 361 – restituciós edictum az egyház számára biztosított kedvezmények visszavonása 362 – rhétorokról szóló rendelet könyvtárak adók csökkentése hivatali előrejutás érdem alapján luxus korlátozása 363 – perzsák elleni hadjárat

22 Iovianus (363-364) domestici parancsnoka
hatalmas területi engedmények révén béke a perzsákkal keresztény kiváltságok visszaadása

23 I. Valentinianus (364-375) Valens (364-378)
pannoniai Cibalaeban született schola palatinae egyik parancsnoka burgus, castellum Alamannok Britannia – Valentinianus uzurpációja Afrika – sivatagi nomád berber törzsek támadásai, Firmus uzurpációja Theodosius, magister equitum kivégzése aurum coronarium, aurum oblatum újbóli szedése

24

25 I. Valentinianus (364-375) Valens (364-378)
364 – Procopios lázadása arianus – háború a gótokkal 374 – hunok rátörnek a gótokra 376 – gótok betelepítési kísérlete Thraciába 378 - Hadrianopolis

26 Gratianus (367-383) II. Valentinianus (375-392)
Katholikos Gratianus (Gall, Germ, Hisp, Brit) 376 - lemond a pontifex maximus címről – rajnai harcok 379 – kinevezi Theodosius Augustusszá 380 – nicaeai hitvallás a kötelező 381 – aquileiai zsinat áttérés megtiltása a keresztények számára – Magnus Maximus uzurpációja II. Valentinianus (Illyricum, Italia, Africa) arianus 387 – Theodosiushoz menekül Bauto magister militum és fia, Argobastes

27 Theodosius (379-395) 380 – nicaeai hitvallás kötelező
381 – constantinopolisi ökumenikus zsinat (püspök-város, metropolita-tartományi székhely püspöke, patriarcha – dioecesis központjána püspüke, Constantinopolis püspöke) 382 –foedus a vizigótokkal 383 – Arcadius Augustus 387 – békekötés a perzsákkal, Armenia felosztása 388 – Magnus Maximus legyőzése 390 – Ambrosius kiközösíti Theodosiust – Eugenius uzurpációja 393 – Honorius Augustus Stilicho magister utriusque militiae

28 Vidék és város társadalom vezető rétegei - tagozódás
alsóbb rétegek - egységesedés servi – továbbra is (nem lehet kasztrálni őket, testi fenyítés csak végső esetben) coloni – foglalkozás, lakóhely elhagyásának tilalma, peculimmá válás plebs rustica annona-capitatio patrocinium - 415 coloni inquili-originarii /coloni stipendiarii/servi adscriptici – perpetua conditio – 419 408 katonai, 409 egyházi, 426 állami szolgálat tiltása plebs urbana rendkívüli adók (pl. collatio lustratis) munkaszolgálat (munus) fabricae kereskedők és iparosok társulásai

29 Társadalmi megmozdulások
356 Róma 366 Róma 387 Antiochia 370-es évek Caesarea 390 Thessaloniki Okok: -éhség, idegengyűlölet, vallás stb.

30 A társadalom barbarizálodása
Receptio et foedus /8: Flavius Bauto, magister militum 383: Flavius Richomeres, magister equitum et peditum per Orientem 392–393: Flavius Stilichio, magister equitum et peditum per Thracias 441: Ioannes a vandál, magister utriusque militiae per Thracias „A barbárok között keresik a római emberséget, mert nem képesek elviselni a rómaiak barbár embertelenségét.”

31 Francus ego civ<i=E>s Romanus miles in armis / egregia virtute tuli bello mea dextera sem(p)er

32 Hadsereg a kései korban
protectores, schola palatinae/palatini, candidati, excubitores (imperator) limitanei/ripenses (dux) comitatenses (magister militum) magister peditum magister equitum, magistri prasentales II. Constantius M M per Orientem M M per Gallias MM per Illyricum magister utriusque militiae M M per Thracias

33 Theodosius dinasztia (379-455)
nyugaton ( ) Honorius ( ) Stilicho parens principum, magister utriusque militiae 395 – hunok első ízben törnek be a Birodalom területére harcok Alarich gótjai a végigdúlják a Balkánt keleten hostisszá nyilvánítják, Alarichot kinevezik magister militum per Illyricumnak Gildo comes Africae átáll Arcadiushoz 401 – harcok alánokkal és a vandálokkal Raetiában és Noricumban, Alarich támadása Italia ellen 402 – Alarich gótjai Pannoniában telepednek le, Ravenna az új császári központ

34 Theodosius dinasztia (379-455)
405 – Radagasius ostrogótjainak támadása Italia ellen 406 – vandálok, alánok, svébek áttörik a rajnai határt Britannia feladása 408 – Arcadius halála, Stilichio meggyilkolása 410 – Alarich kifosztja Rómát Flavius Constantius magister miltitum, Galla Placida 421 – Constantius Augustus 423 – Honorius halála III. Valentinianus ( ) Felix magister militum praesentalis, Bonifatus comes Africae, Aëtius magister militum praesentalis 429 – vandálok átkelnek Afrikába, 439 – Africa vandál kézre kerül (442) 435 – Aëtius patricius et magister utriusque militiae

35 Theodosius dinasztia (379-455)
451 – Catalaunum 453 – Attila halála 455 – Nedao-menti csata 455 – Aëtius, majd III. Valentinianus halála

36 Theodosius dinasztia (379-455)
Arcadius ( ) Rufinus praefectus praetorio Eutropius eunuch praepositus sacri cubiculi Eudoxia császárné – germán ellenes megmozdulások magister peditum, magister equitum II. Theodosius ( ) falak Constantinopolis körül 439 - Codex Theodosianus 422 – háború, majd béke a perzsákkal 408, hunok betörései subsidium 447 – Attila támadása

37 Nyugatrómai Császárság vége
Petronius Maximus (455) Geiserich kifosztja Rómát Avitus ( ) magister militum per Galliam Ricimer magister militum praesentalis ( )– Placentia Maioranus, Libius Severus Anthemius ( ) 468 – közös hadjárat a vandálok ellen Olybrius (472) Gundobad magister militum Glycerius Augustus Iulius Nepos ( ) Orestes lázadása (475) Romulus Augustus (475) Odoacar rex Italiae, patricius, magister utriusque militiae

38 Mindeközben Constantinopolisban
Macrinus ( ) takarékossági intézkedések, adósságok, follisok megszüntetése 451 – chalcedoni zsinat – monofizita eretnekség, patriarchatusok subsidium megtagadása a hunoktól Leo ( ) 466 – excubitores Aspar meggyilkolása, gótok támadása II. Leo (474) Zeno ( ) Basilicus átveszi a hatalmat 488 – gótok Italiába vonulnak Theoderich vezetésével Anastasius ( ) Bolgárok megjelenése és támadásai harc a perzsákkal adó-, pénzreform

39 Restauratio Imperii Iustinus (518-527)
akakiosi schisma felszámolása, chalcedoni hitvallás követendő Iustinianus ( ) állami monopoliumok – Codex Iustinianus – Novellae Institutiones, Digesta/Pandaktés (Corpus Iuris Civilis) 532 – Nika-felkelés – aerikon Belisarius megsemmisíti a vandál királyságot, Afrika újra a Birodalom része (698-ig) harcok Italiáért, keleti gót királyság megsemmisítése 541 – consulatus megszüntetése 552 Dél-Hispania visszafoglalása

40

41 Restauratio Imperii Iustinus (518-527)
akakiosi schisma felszámolása, chalcedoni hitvallás követendő Iustinianus ( ) állami monopoliumok – Codex Iustinianus – Novellae Institutiones, Digesta/Pandaktés (Corpus Iuris Civilis) 532 – Nika-felkelés – aerikon Belisarius megsemmisíti a vandál királyságot, Afrika újra a Birodalom része (698-ig) harcok Italiáért, keleti gót királyság megsemmisítése 541 – consulatus megszüntetése 552 Dél-Hispania visszafoglalása

42

43  „Meg sem fordult a férje fejében a házasságkötéskor, hogy botrány, amit tesz, hiszen az egész római birodalomból kiválaszthatta volna magának feleségül azt, aki minden nő közül a legelőkelőbb származású, a nyilvánosságtól elzárva nevelkedett, törődött a tisztességgel és erkölcsös életet élt, ráadásul csodálatosan szép és érintetlen szűz is, akinek, ahogy mondani szokás, kemény a melle.”

44 Restauratio Imperii Iustinus (518-527)
akakiosi schisma felszámolása, chalcedoni hitvallás követendő Iustinianus ( ) állami monopoliumok – Codex Iustinianus – Novellae Institutiones, Digesta/Pandaktés (Corpus Iuris Civilis) 532 – Nika-felkelés – aerikon Belisarius megsemmisíti a vandál királyságot, Afrika újra a Birodalom része (698-ig) harcok Italiáért, keleti gót királyság megsemmisítése 541 – consulatus megszüntetése Dél-Hispania visszafoglalása

45


Letölteni ppt "Iordanes: Romana Horváth Szilvia fordítása"
Google Hirdetések